Artikelen
WILD koelen
Er is een mooi stuk in het blad ‘de Jager‘ geschreven door Ellen Mookhoek, jagerverzamelaar over het koelen van wild. Leest u hieronder waarom dat het beste gaat in een wildkoelkast van Landig.
Menig jager heeft in de schuur een oude koelkast staan om de jachtbuit netjes in te bewaren. Vaak omdat de koelkast in de keuken uiteindelijk toch niet zo geschikt bleek om die vier ganzen of 12 duiven in weg te leggen. Een oude koelkast erbij biedt dan soelaas, en met een beetje proppen past daar ook nog wel een ree in.
Toch zou een koelkast waar meer ganzen in kunnen of waar een ree in kan hangen wel fijn zijn. Dan komt de vraag op: koop ik een grote tweedehands koelkast waar ik een hangstang in fabriceer of ga ik voor de luxe van een echte wildkoelkast? Bij deze keuze komen een aantal zaken kijken: voedselveiligheid, koeltechniek, kosten en gemak.
VOEDSELVEILIGHEID
Voedselveiligheid begint meteen na het schot. Bij grofwild door de dieren netjes te ontweiden, bij kleinwild door de dieren niet op een stapel te leggen. Het gedode wild moet rustig, maar wel meteen, zijn warmte kwijt kunnen. De buitentemperatuur bepaalt hoe snel het wild naar de koeling moet. In de zomer is snelle verplaatsing naar de koeling noodzakelijk. Hoe eerder het wild een kerntemperatuur van 7 graden heeft, hoe minder kans schadelijke bacteriën hebben. In de winter kan dit meestal bereikt worden in een schuurtje, maar het grootste deel van het jaar kan dat niet. De kerntemperatuur van het wild daalt het snelst als er in de koelkast genoeg ruimte tussen de verschillende stukken is. Dus een ree dat hangt in een gewone derdehands koelkast, dat gaat snel genoeg, geen probleem. Maar prop je diezelfde koelkast van onder tot boven vol met ganzen, dan gaat dat niet goed. Er is dan niet genoeg luchtstroming om de warmte van de ganzen via de koelvloeistof buiten de koelkast te krijgen. Het is eigenlijk hetzelfde effect als bij wild in het veld op een stapel gooien, het kan z’n warmte niet kwijt. Het belangrijkste aspect bij de keuze van de koeling is het volume dat je wilt koelen. Kom je regelmatig in de zomer met meer dan 15 kilo dood beest thuis, dan moet je op zoek naar een grote koeling,
Kosten en gemak
Een tweedehands koelkast varieert in prijs van gratis tot een paar tientjes. De kosten bij dit soort apparaten zitten hem in het verbruik, dat ligt vaak aanzienlijk hoger dan dat van een modern apparaat. Als je de stekker van de oude koelkast uit het stopcontact trekt op momenten dat je hem niet gebruikt, vallen die stroomkosten overigens wel mee. Tweedehands is de voordeligste keus en kan bij kleinere volumes wild ook de beste keus zijn. Een wildkoelkast waar je twee reeën of één overloper in kan hangen kost nieuw rond de duizend euro. Heel wat meer dan een oude koelkast, maar dan heb je ook wat, vooral gemak! Dat is volgens Tanja te Pas van huntingstore.nl een belangrijke reden voor klanten om een echte wildkoelkast aan te schaffen: ‘Op een gegeven moment zijn
mensen het gepruts met oude koelkasten zat.’
Voordelen
De wildkoelkasten van het Duitse merk Landig die zij verkoopt hebben een degelijke hangstang en tegen een kleine meerprijs zelf een uitschuifbare hangstang. Zodat je het wild buiten de koelkast aan de stang kan hangen en niet met beest en al de koelkast in hoeft. Deze wildkoelkasten hebben ook een speciale lekbak en zijn daardoor goed schoon te houden. In plaats van de glazen platen zitten er roosters in zodat de lucht goed kan circuleren, kortom helemaal gemaakt voor het koelen van wild. Bijkomend voordeel van de wildkoelkasten van Landig is dat je ze in een onverwarmde schuur of zelfs buiten onder een afdak kan plaatsen. Gewone koelkasten slaan af als de ruimte waarin ze staan dezelfde temperatuur heeft bereikt als waarop ze ingesteld zijn en vaak slaan ze niet zo makkelijk weer aan. Ook vorst is niet goed voor de levensduur van een gewone koelkast. Een enkele koelkast heeft wel een ‘klimaatklasse’ die past bij een onverwarmde standplaats, let daarop bij aanschaf.
Koeltechniek
Een koelkast is niet een plek waar kou wordt toegevoegd, maar een plek waar warmte wordt verwijderd. De achterwand van de koelkast is de plek waar het allemaal gebeurt. In die achterwand zit een ruimte gevuld met
koelvloeistof in gasvorm. De compressor, door sommigen de motor van de koelkast genoemd, perst dit gas samen tot vloeistof en stuwt het langs het rooster aan de buitenkant van de koelinrichting. Daar staat de koelvloeistof warmte af aan de omgeving. Aan de bovenkant van dit systeem zit een expansieventiel: dat laat de vloeistof weer verdampen. Het proces van verdampen kost energie, en daarvoor onttrekt de koelvloeistof warmte aan de koelruimte, die door dit proces steeds kouder wordt. En daarna wordt die gasvormige koelvloeistof weer samengeperst, enzovoort, net zo lang tot de temperatuur is bereikt waarop het apparaat is ingesteld. Sommige koelkasten hebben een ventilator vanbinnen. Dat is niet per se nodig, maar het voordeel is dat de inhoud sneller koelt dan in een koelkast zonder ventilator. Daarbij is door de bewegende lucht de temperatuur in de hele ruimte nagenoeg gelijk.
Wet en regelgeving verkoop van wild
dselketen. Daarom moet je hygiënisch werken, het vlees goed koelen en traceerbaar zijn. Iedereen die de cursus Wildhygiëne met goed gevolg heeft afgelegd mag zich Gekwalificeerd persoon noemen en krijgt een uniek nummer. Gekwalificeerde personen mogen hele dieren of delen van dieren verkopen. Bijvoorbeeld een ree, haas, achterbout of rugfilet. De verkoop van bewerkte producten is onderworpen aan strengere regelgeving, dat mag een Gekwalificeerd persoon niet. Een poelier mag wel bewerkt vlees verkopen, zoals wildworstjes of gehakt. Kleinwild kan een jager met het
ingevulde eerste deel van de ‘Verklaring eerste onderzoek’ verkopen aan de poelier of meegeven aan deelnemers aan de jachtdag waarop dat stuk wild werd geschoten. Bij alle andere gelegenheden waarop de jager een stuk wild verkoopt of weggeeft moet ook het tweede deel van de ‘Verklaring eerste onderzoek’, ingevuld door een Gekwalificeerd persoon, bijgevoegd worden. Bij verkoop van grofwild aan een poelier is het invullen van
het eerste deel van de ‘Verklaring eerste onderzoek’ voldoende, daarvoor hoef je geen gekwalificeerd persoon te zijn. Daarbij moeten wel de organen met uitzondering van het maagdarmpakket met het dier mee geleverd worden. Deze regelgeving geldt voor wild dat in Nederland is geschoten en
wordt verhandeld, de GP-kwalificatie is ook alleen binnen Nederland geldig. Wild dat is geschoten in het buitenland mag alleen verkocht worden aan een EG-erkende poelier en aan niemand anders.
